Burmistrz jest organem wykonawczym gminy, której siedziba władz znajduje się w mieście położonym na jej terytorium. Burmistrz wybierany jest w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich, w głosowaniu tajnym.
 W myśl art. 31 ustawy o samorządzie gminnym Burmistrz kieruje bieżącymi sprawami gminy i reprezentuje ją na zewnątrz. Swe zadania Burmistrz wykonuje przy pomocy urzędu miasta i gminy, którego jest kierownikiem. Organizację i zasady funkcjonowania urzędu określa regulamin organizacyjny, nadany przez Burmistrza w drodze zarządzenia.
 Burmistrz, w drodze zarządzenia powołuje i odwołuje swego zastępcę. Ustawa o samorządzie gminnym dla gmin do 20.000 mieszkańców, jaką jest miasto i gmina Koźmin Wlkp. przewiduje powołanie jednego zastępcy. Burmistrz może powierzyć prowadzenie określonych spraw gminy w swoim imieniu Zastępcy Burmistrza lub Sekretarzowi Gminy, którego powołuje Rada Miejska na wniosek Burmistrza.
Burmistrz wykonuje uchwały Rady Miejskiej i zadania gminy określone przepisami prawa. W realizacji zadań własnych Burmistrz podlega wyłącznie Radzie. Zgodnie z art. 30 ustawy o samorządzie gminnym do zadań Burmistrza należy w szczególności: przygotowywanie projektów uchwał rady gminy, określenie sposobu wykonywania uchwał, gospodarowanie mieniem komunalnym, wykonywanie budżetu, zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych.
 Zgodnie z art. 60 ustawy o samorządzie gminnym Burmistrz odpowiada za prawidłową gospodarkę finansową. W tym zakresie Burmistrzowi przysługuje wyłączne prawo:

• zaciągania zobowiązań mających pokrycie w ustalonych w uchwale budżetowej kwotach wydatków, w ramach upoważnień udzielonych przez radę,
• emitowania papierów wartościowych, w ramach upoważnień udzielonych przez radę gminy,
• dokonywania wydatków budżetowych,
• zgłaszania propozycji zmian w budżecie gminy,
• dysponowania rezerwami budżetu gminy,
• blokowania środków budżetowych, w przypadkach określonych ustawą.

Burmistrz wykonuje również zadania związane z ochroną przeciwpowodziową. Do jego zadań należy opracowanie planu operacyjnego ochrony przed powodzią, ogłoszenie i odwołanie pogotowia i alarmu przeciwpowodziowego. Jeżeli w inny sposób nie można usunąć bezpośredniego niebezpieczeństwa dla życia, ludzi lub mienia, Burmistrz może zarządzić ewakuację z obszarów bezpośrednio zagrożonych.